Mêrdîn'in Nisêbîn (Nusaybin) ilçesinin bitişiğinde bulunan Qamişlo, Kuzey ve Doğu Suriye'nin önemli kentlerinden birisi. Qamişlo, Esad rejimi döneminde Hesekê'ye bağlıydı. Ancak rejimden sonra kendi kendini yöneten bir kent haline geldi. 

 

Kürtler nüfusun çoğunluğunu oluştursa da binlerce Arap, Süryani, Ermeni ve Türkmen de kentte yaşıyor. Kültürel çeşitliliği ve kozmopotit yapısıyla bilinen kentin toplam 7 mahallesi bulunuyor. Bazı mahallelerde ağırlıklı olarak Süryaniler ya da Araplar, bazı mahallelerde ise bütün halklar ve inançlardan insanlarla karşılaşmak mümkün. 

 

Rejim öncesi nüfusa dair pek bir bilgi yok. Ancak özellikle iç savaş sonrası nüfusu katlanarak büyümüş. Şehba bölgesine dönük saldırılar sonrası da binlerce Efrînlinin yuvası haline gelmiş. Şimdiki nüfusu 600 ila 700 bin arasında ifade ediliyor. Çevre kent ve köylerden gelişlerle birlikte bu nüfus gündüzleri artıyor. 

 

ALTYAPI KAPASİTESİ YETERSİZ

 

Nüfusun artmasıyla birlikte altyapı ve üstyapı sorunları büyümüş. Yol, kanalizasyon, su, elektrik, konut, sosyal donatı alanları ve kamu hizmetlerinin kapasitesi, kentin nüfus yoğunluğunu karşılayamaz hale gelmiş.

 

TEMİZLİK VE SU SORUNU

 

Kentte en büyük sorun temizlik. Her noktada bir çöp yığınıyla karşılaşmak mümkün. Artan nüfusun yanı sıra bu sorunun nedenlerinin başında ambargo geliyor. Sınırdaki ticaret kapılarının (Nisêbîn, Semêlka...) uzun yıllardır kapalı olması temizlik araç ve gereçlerinin teminini bir hayli zorlaştırıyor. Toplum da çevre temizliği noktasında üzerine düşen sorumluluğu yerine getirmiyor. Ayrıca yerel yönetimlerin etkili bir politika geliştiremediği ve soruna yeterince eğilmediğini söylemek yanlış olmaz. 

 

Bir diğer sorun temiz su. Bölgedeki gelişmelerin tümü bu sorunun kaynağı. Türkiye'nin ambargosu, kente ulaşan sulardaki kirlilik seviyesi, arıtma noktasında yeteri bir altyapının olmaması, su kaynaklarına dönük saldırılar, farklı alanlardan buraya su taşınması için yeterli imkanın olmaması, çöl tozu, yerel yönetimlerin etkili bir politika üretmemesi, bölgedeki gelişmelerin belirsizliği... Her bir neden bu sorunun temel kaynaklarından. 

 

Kentin elektiriği büyük oranda jeneratörlere bağlı. Elektrik kesintisi çok az olmakla birlikte, jeneratörlerden kaynaklı yayılan koku ve duman çevreyi kirletiyor. Ayrıca gürültü kirliliğine neden oluyor. 

 

DEMOKRATİK BİR YAŞAM İNŞASI

 

Qamişlo, her ne kadar iç savaş döneminde çatışmalardan zarar görmese de uzun yıllardır hava saldırılarının hedefinde. Yüzbinlerce insan 10 yılı aşkın bir süredir savaş koşullarında yaşam mücadelesi veriyor. Bu durum özellikle gençler arasında göçe neden olmuş. Ancak tüm fiziksel ve psikolojik saldırılar ile ekonomik ambargoya rağmen Suriye genelinde örnek gösterilecek kentlerin başında geliyor.

 

 

İnsanlar hem birbirinin yarasını sarıyor hem de demokratik bir yaşamı inşa ediyor. Buna öncülük eden de Özerk Yönetim kadroları. Güvenlik tehditlerine rağmen çalışmalarını aralıksız bir şekilde sürdüren Özerk Yönetim kadroları, halkın en temel ihtiyaçlarını karşılamak için yoğun bir çaba içerisinde.

 

86 KOMÜN BULUNUYOR

 

Halk da karar alma süreçlerinde. Hem komünler hem de meclislerle tüm kararlar ortak alınıyor. Her mahallenin komünleri ve meclisi bulunuyor. Hepsi ortak meclise buluşuyor. Yerel yönetimler de bu meclisle birlikte hareket ediyor. Halklar ve inançlar, kadınlar ve gençlerin de kendi komünleri ve meclisleri bulunuyor. Kültür ve sanat alanında çalışma yürüten kurumlar da keza benzer şekilde. Şimdiye kadar ihtiyaçlar temelinde toplam 86 komün kurulmuş.

 

 

Eğitimden sağlığa, kültürden sanata, yerel yönetimlerden hukuk sistemine kadar her alanda, yönetim kademesinde eşit temsiliyet söz konusu. Farklı halklar ve inançlar karar mekanizmalarında söz sahibi. 

 

DAYANIŞMA KÜLTÜRÜ

 

Sınır kapılarının kapatılmasının ardından tarım ve hayvancılık kent sakinlerinin başlıca geçim kaynağı olmuş. Kurulan kooperatiflerle ihtiyaç sahiplerine destek sunuluyor. İhtiyaç sahipleri de bu kooperatiflerde yer alıyor. 

 

Qamişlo Belediye Meclisi 42 kişiden oluşuyor. Eşbaşkanlardan birisi Süryan, diğeri Kürt. Belediye başkan yardımcısı Arap, mecliste de Ermeniler ve diğer inançlardan temsilciler bulunuyor. 

 

Süryani Belediye Eşbaşkanı Istêfo Mesûd, Kürtlerle birlikte büyüdüklerine işaret ederek, "Mahallemizde Süryaniler Kürtçe bilir, Kürtler de Süryanice. Devrimle birlikte bu birliktelik daha da pekişti. Birliktelik buralara dönük baskı ve saldırının yaşanmasına engel oldu" dedi.

 

 

'HALK BİRBİRİNE GÜVENİYOR' 

 

Bütün halkların bir arada yaşadığına dikkati çeken Istêfo Mesûd, komün ve meclislerin karar mercii olduğunu söyledi. Istêfo Mesûd, "Kararları belediye eşbaşkanları değil, halk alıyor. Meclis üyeleri onayladığında yürürlüğe giriyor" diye kaydetti. 

 

Istêfo Mesûd, kentin en büyük sorunlarının başında temizlik sorunu geldiğine işaret etti. Istêfo Mesûd, bu sorunu ambargo ve yoğun göç sonrası oluşan kapasite yetmezliğine bağladı. 

 

Istêfo Mesûd, her türlü zorluğa rağmen halkların birbirlerine ve karar mekanizmalarına güvendiğini belirterek, "Rejim yıkıldıktan sonra daha da yakınlaşma oldu. Daha önce halklar birbirine uzaktı. Talepleri karşılık bulduğunda umutlanıyorlar. Her halktan temsilciler yönetimde yer alıyor" diye kaydetti. 

 

ÇÖZÜM BEKLEYEN SORUNLAR 

 

Kürt Eşbaşkan Berîvan Omar ise, 2026 yılının Qamişlo'nun yüz yılı olduğunu söyledi. Berîvan Omar, kentin temel sorunlarına dair şunları söyledi: "Altyapı sorunları var. İçme suyunda sorun var. Parça parça çalışmaları tamamlayamaya çalışıyoruz. Su eskiden yetiyordu ancak nüfus çok arttı. Bu nedenle yetmiyor. 1 ev 8 eve çıktı. Yine temizlik sorunu çözmek için de çabalıyoruz" dedi.

 

 

Berîvan Omar, yıl başından sonra yeni bir temizlik kampanyası başlatacaklarını aktararak, "Her dükkanın ve evin önüne bir çöp kutusu koyacağız. Bir temizlik hamlesi başlatacağız" diye kaydetti. 

 

'SÜREÇTEN UMUTLUYUZ' 

 

Yaşadıkları birçok sorunun kaynağında kente dönük ambargonun olduğunu söyleyen Berîvan Omar, kentin Nisêbîn sınırında bulunduğunu ve buna rağmen herhangi bir ilişkinin sağlanamadığını ifade etti. Berîvan Omar, devam eden Barış ve Demokratik Toplum Süreci'ne işaret ederek, "Sürecin henüz buraya etkisi olmadı. Bir değişim yaşanmadı. Herhangi bir ilişki gelişmedi. Halen insanların tedirginlikleri sürüyor. Sadece aramızda bir kapı var ancak bir irtibatımız (Nisêbîn) yok. Bazı ailelerin yarısı orada, yarısı burada. Ancak buna rağmen umutluyuz" ifadelerini kullandı. 

 

Sürecin başarıya ulaşması halinde büyük bir etkisinin olacağını kaydeden Berîvan Omar, en büyük beklentilerinin başında su ambargonun kalkması ve sınır hattındaki belediyelerin tecrübelerinden yararlanmak olduğunu belirtti. Berîvan Omar, "Belediyelerle ortak bir projemiz yok. İlişkiler gelişirse teknik açıdan birbirimize yardımcı da olabilir" dedi.

 

Yarın: "Siyaset demokratikleşmeden sorunlar çözülmez" 

 

MA / Azad Altay